Vierkwartsmaat

vier-vierdenDe maatsoort die verreweg het meeste voorkomt in pop en jazz is de vierkwartsmaat. Maar muzikanten kiezen de notenwaarden soms op een onhandige manier, zodat de backbeat niet klopt. Volgens drummers bestaat de backbeat uit accenten op de tweede en vierde tel in een vierkwartsmaat. Als je een muziekstuk gaat noteren, moet je de notenwaarden dus zo kiezen dat de twee en de vier samenvallen met de backbeat.

Laten we eens kijken naar een paar nummers van de laatste tijd. Het eerste voorbeeld is Uptown funk van Mark Ronson. Op internet zie je dit nummer ook in de volgende notatie:

Zoals de noten hier staan, valt de backbeat (die je kunt horen in het origineel) niet op twee en vier. In plaats daarvan zit er in elke maat maar één backbeat, op de derde tel. De oorzaak hiervan is dat alle notenwaarden zijn twee keer te groot zijn genomen. In de juiste notatie komen er in de ritmes ook zestiende noten voor:

Adele

Laten we nog een voorbeeld bekijken uit een meer ‘mainstream’ popmuziek-stijl: Send my love van Adele. Haar noten klinken als volgt:

In songbooks kom je echter ook de versie tegen waarbij alle noten twee keer zo lang zijn gemaakt en de backbeat op de derde tel valt:

 

Te kleine notenwaardes

De vergissing die hierboven is beschreven kom je regelmatig tegen. Af en toe zie je ook dat het omgekeerde gebeurt, dat de noten in een partituur zijn genoteerd met te kleine notenwaarden. Op het internet kom je bijvoorbeeld Hold back the river van James Bay in de volgende versie tegen:

De backbeat gaat echter in dit nummer snel. En dat geeft het stuk nu juist de kenmerkende, prettige ‘drive’. De juiste versie is dus:

Tweetweedemaat

Soms zie je ook dat er in plaats van een 4/4-maat een 2/2-maat wordt gebruikt, waarbij de noten dan wel twee keer zo lang zijn gemaakt:

In een bepaald opzicht is deze notatie correcter dan de voorgaande. In dit geval komt de puls (dat wil zeggen, de noemer) van de maatsoort overeen met de natuurlijk puls van de muziek. Maar de backbeat staat nog steeds niet op de juiste plek. De notatie komt niet overeen met hoe de noten zich over het algemeen verhouden tot de feel van het stuk, en dus zul je eerder vergissingen maken bij het lezen van de bladmuziek.