Als je begint met een arrangement voor koor staat wat mij betreft de toonsoort nog niet vast. Meestal kijk je eerst welke stemgroep de melodie gaat zingen en aan de hand daarvan bepaal je de hoogte van de melodie en daarmee de toonsoort van het arrangement. Klassieke musici staan vaak verbaasd over deze volgorde van werken. Zij ervaren de toonsoort van het stuk als een vast gegeven, als een bewuste keus van de originele artiest. En zij durven daar nauwelijks van af te wijken.
In een groep die ik onlangs arrangeerles gaf, zei iemand het kort en bondig: “Yesterday hoort toch in F?” Mijn antwoord zou dus ontkennend zijn. Het origineel wordt toevallig in F gezongen, omdat die hoogte comfortabel lag voor Paul McCartney. Maar meer dan dat is het niet.
Bekende artiesten
Dat bracht me op het idee om eens te kijken op welke hoogte andere artiesten het lied zingen. Het schijnt namelijk het meest gecoverde nummer uit de pophistorie te zijn. Hoe doen andere zangers het? Hier is een lijstje met de bekendste covers en op welke hoogte die worden gedaan:
| Ray Charles: F Perry Como: C John Denver: C # Neil Diamond: B @ Bob Dylan: C Tom Jones: F Elvis Presley: C Frank Sinatra: C James Taylor: C Shirley Bassey: A Eva Cassidy: C Judy Collins: B @ Marianne Faithfull: A Brenda Lee: G Nana Mouskouri: C Diana Ross: B @ Sarah Vaughan: F |
Van de zeventien zangers zijn er slechts drie die het nummer in F zingen. En dat is niet vreemd, want in F ligt het stuk voor de meeste zangers te hoog. Maar we mogen hieruit toch wel concluderen dat deze zangers weinig respect tonen voor de originele toonhoogte van The Beatles.
Gewoon in C
Sowieso vind ik dit een heel interessant lijstje. Fascinerend dat de meeste zangers het in C doen! Ik zal wel naïef zijn, maar ik heb altijd gedacht dat een zanger nauwkeurig op zoek gaat naar de perfecte hoogte van een lied. Eindeloos wikkend en wegend tussen C#
-groot, D-groot en E@
-groot, op zoek naar de ideale balans tussen warmte en stralendheid. Maar niks daarvan. Daar gaat mijn romantisch beeld van de grote zangers uit de geschiedenis. Het wordt gewoon in C gezongen, en dat voldoet wel ongeveer.
Overigens speelt Paul McCartney dit stuk op zijn gitaar in G, waarbij alle snaren een toon omlaag gestemd zijn. Hij ervaart dit nummer zelf dus in G! Bovendien kan hij geen noten lezen. De componist zal het nummer dus nooit uit hebben geschreven, noch in G, noch in F.