Schuivende toonladders
Hier is een inzingoefening waarbij er telkens dissonanten worden gecreëerd die weer opgelost worden.
We beginnen met een tweestemmige oefening:
Algemeen
Enkel dissonanten
Hier is een inzingoefening die gemakkelijk uit te leggen is, maar die verrassend lastig is om te zingen en ook verrassend lang boeiend blijft. Twee groepen zingen een majeur toonladder, en zetten daarbij na elkaar in. Maar in plaats van in tertsen, zing je in secundes:
Inzingoefening met septiem-akkoorden
Hier is een inzingoefening die specifiek bedoeld is om septiem-akkoorden te zingen. In deze warm-up zingen alle stemmen diatonisch (dat wil zeggen: volgens de toonladder). De trappen die worden gezongen zijn achtereenvolgens: I–II–IV, II–III–VI, IV–III–II–I. De vijfde trap is vermeden omdat dat minder consonant is, met de tritonus tussen de terts en de septiem.
Hier is de basisoefening zonder septiemen:
Notenbalken trekken op een whiteboard
Afgelopen weekend heb ik eindelijk mijn nieuwste gadget in de praktijk kunnen gebruiken. Het is een stiftenhouder waarmee je notenbalken kunt trekken op een whiteboard (of op een flipover). Aan zoiets heb ik behoefte, als ik lesgeef in een lokaal waar er geen notenbalken op het bord staan. Ik noem het ding een whiteboardnotenbalkenlijnentrekkerstiftenhouder. Ik heb hem ontworpen met een 3d-tekenprogramma en laten printen bij een bedrijfje.
Slotmedeklinkers in het Amerikaans
De meeste pop- en jazz-zangers spreken Engelse teksten uit op zijn Amerikaans. Verrassend genoeg geldt dat ook voor muzikanten die uit Engeland komen. In een koor dat lichte muziek zingt, is het dus een logische keus om eveneens de Amerikaanse uitspraak aan te houden.
Eén van de meest opvallende verschillen tussen het Amerikaans en het Engels is de manier waarop medeklinkers aan het eind van woorden worden uitgesproken. In het Amerikaans worden die – in tegenstelling tot in het Engels – veelal ingeslikt.
Intonatie van de grote terts
Je hoort regelmatig zangers en dirigenten beweren dat een grote terts laag moet worden geïntoneerd. Die redenatie gaat als volgt. De moderne instrumenten die we gebruiken zijn gelijkzwevend gestemd. In dat systeem klinkt een grote terts hoger dan de reine grote terts die volgt uit de boventonenreeks. Een mooie reine grote terts klinkt dus lager dan de gelijkzwevende terts en dus moeten we grote tertsen laag intoneren. Volgens dezelfde redenatie zouden we kleine tertsen hoog moeten intoneren.
Poster met Kodály handgebaren
Bij het solmiseren geef je de noten van de toonladder aan met do-re-mi, enzovoort. Voor die notennamen bestaan ook handgebaren. Ik heb een poster gemaakt waar die gebaren overzichtelijk op staan. Op een flink formaat, namelijk A1, 84×60 cm. Leuk voor aan de muur in je werkkamer of in de repetitieruimte.
Lettertype voor akkoordsymbolen
Het schrijven van akkoordsymbolen kun je doen met gewone tekens, zoals ze op je toetsenbord staan. Maar dat is enigszins behelpen. Voor een mol moet je dan een b gebruiken, een driehoekje voor een majeur septiem bestaat niet en je kunt toevoegingen ook niet in superscript zetten. Mooie akkoordsymbolen maken is een hele klus, of je het nu in een tekstverwerker doet of in een muzieknotatieprogramma.
Ik heb een lettertype gemaakt waarmee je op eenvoudige wijze mooie akkoordsymbolen kunt creëren. De akkoordsymbolen kun je gewoon in een tekstverwerker maken en boven de songteksten zetten. Maar je kunt het lettertype ook gebruiken in een muzieknotatieprogramma.
Hollandismen
In Nederland gebruiken we de term close harmony als een vergaarbak voor alles wat lichte muziek en meerstemmig is. Een close harmony-koor zingt van alles, en beperkt zich niet tot jazz of pop of wat dan ook. Oorspronkelijk betekent de term close harmony echter iets heel anders, namelijk het zingen van nauwe harmonieën, waarbij de stemmen vaak slechts een secunde van elkaar liggen. In die betekenis wordt de term gebruikt in de VS en in veel Europese landen. Zeg dus nooit in het buitenland “I’m a singer in a close harmony choir”, want niemand zal je begrijpen.
Boventonen
Het begrip boventonen intrigeert veel mensen. In de esoterische hoek gelooft men dat boventoonzang een diepere betekenis aan het leven geeft, en dat de boventonen van klankschalen geneeskrachtige werking hebben. In de muziekwereld doen sommigen ook geheimzinnig over boventonen. De boventonenzang uit Mongolië lijkt onverbrekelijk verbonden met spiritualiteit. Hier in het westen zijn er koren die een speciale rol wegleggen voor boventonen. Zij stellen zichzelf ten doel boventonen overeen te laten komen, zodat de boventonen extra versterkt worden.