Arrangeeroefening: homofoon versus melodie en begeleiding

Bij het schrijven van een arrangement, is één van de eerste keuzes die je maakt wat de structuur wordt van het arrangement. Je kunt ervoor kiezen om alle stemmen homofoon te schrijven. Je kunt er echter ook voor kiezen om één van de stemmen de melodie te laten zingen en de andere stemmen te laten functioneren als begeleiding.

Het kan leerzaam zijn om een nummer te arrangeren gebruik makend van deze verschillende technieken. Je kunt dan goed zien wat het effect is van de structuur op de uiteindelijke klank. In dit bericht staat daarvoor een arrangeeroefening. We gaan uit van het eerste gedeelte van het nummer Fields of gold van Sting. De opdracht is om de noten op twee manieren te schrijven. Het eerste arrangement is vierstemmig, voor satb homofoon. Het tweede is vijfstemmig, waarbij de melodie in de mezzosopraan ligt en de overige vier stemmen homofone begeleiding zingen.

Slotmedeklinkers in het Amerikaans

De meeste pop- en jazz-zangers spreken Engelse teksten uit op zijn Amerikaans. Verrassend genoeg geldt dat ook voor muzikanten die uit Engeland komen. In een koor dat lichte muziek zingt, is het dus een logische keus om eveneens de Amerikaanse uitspraak aan te houden.

Eén van de meest opvallende verschillen tussen het Amerikaans en het Engels is de manier waarop medeklinkers aan het eind van woorden worden uitgesproken. In het Amerikaans worden die – in tegenstelling tot in het Engels – veelal ingeslikt.

Intonatie van de grote terts

Je hoort regelmatig zangers en dirigenten beweren dat een grote terts laag moet worden geïntoneerd. Die redenatie gaat als volgt. De moderne instrumenten die we gebruiken zijn gelijkzwevend gestemd. In dat systeem klinkt een grote terts hoger dan de reine grote terts die volgt uit de boventonenreeks. Een mooie reine grote terts klinkt dus lager dan de gelijkzwevende terts en dus moeten we grote tertsen laag intoneren. Volgens dezelfde redenatie zouden we kleine tertsen hoog moeten intoneren.

Poster met Kodály handgebaren

poster-met-kodaly-handgebarenBij het solmiseren geef je de noten van de toonladder aan met do-re-mi, enzovoort. Voor die notennamen bestaan ook handgebaren. Ik heb een poster gemaakt waar die gebaren overzichtelijk op staan. Op een flink formaat, namelijk A1, 84×60 cm. Leuk voor aan de muur in je werkkamer of in de repetitieruimte.

Lettertype voor akkoordsymbolen

Het schrijven van akkoordsymbolen kun je doen met gewone tekens, zoals ze op je toetsenbord staan. Maar dat is enigszins behelpen. Voor een mol moet je dan een b gebruiken, een driehoekje voor een majeur septiem bestaat niet en je kunt toevoegingen ook niet in superscript zetten. Mooie akkoordsymbolen maken is een hele klus, of je het nu in een tekstverwerker doet of in een muzieknotatieprogramma.

Ik heb een lettertype gemaakt waarmee je op eenvoudige wijze mooie akkoordsymbolen kunt creëren. De akkoordsymbolen kun je gewoon in een tekstverwerker maken en boven de songteksten zetten. Maar je kunt het lettertype ook gebruiken in een muzieknotatieprogramma.

Hollandismen

In Nederland gebruiken we de term close harmony als een vergaarbak voor alles wat lichte muziek en meerstemmig is. Een close harmony-koor zingt van alles, en beperkt zich niet tot jazz of pop of wat dan ook. Oorspronkelijk betekent de term close harmony echter iets heel anders, namelijk het zingen van nauwe harmonieën, waarbij de stemmen vaak slechts een secunde van elkaar liggen. In die betekenis wordt de term gebruikt in de VS en in veel Europese landen. Zeg dus nooit in het buitenland “I’m a singer in a close harmony choir”, want niemand zal je begrijpen.

Boventonen

Het begrip boventonen intrigeert veel mensen. In de esoterische hoek gelooft men dat boventoonzang een diepere betekenis aan het leven geeft, en dat de boventonen van klankschalen geneeskrachtige werking hebben. In de muziekwereld doen sommigen ook geheimzinnig over boventonen. De boventonenzang uit Mongolië lijkt onverbrekelijk verbonden met spiritualiteit. Hier in het westen zijn er koren die een speciale rol wegleggen voor boventonen. Zij stellen zichzelf ten doel boventonen overeen te laten komen, zodat de boventonen extra versterkt worden.