De moeilijkheidsgraad van arrangementen

tredenVoordat je een arrangement aanschaft, wil je weten of de moeilijkheidsgraad van het arrangement aansluit bij het niveau van je koor. Bij mijn arrangementen vermeld ik het niveau over het algemeen op een schaal van I (gemakkelijk) tot V (zeer moeilijk). Deze indeling komt overeen met die van een aantal bekende arrangeurs uit de VS.

Hoe zit het met deze verdeling? Hoe ziet een arrangement van niveau II er bijvoorbeeld uit, en wat moet je koor kunnen om zo’n arrangement te kunnen zingen? Laten we beginnen met de uiteinden van de schaal, dus niveau I en niveau V.

Niveau I en V

Een koor van niveau I is een koor dat de eenvoudigste stukken zingt. Vierstemmig is amper haalbaar met deze zangers, twee- of driestemmig past beter bij hen. Zo’n koor zingt bijna uitsluitend homofone muziek. De koorpartijen bestaan uit eenvoudige diatonische lijnen, zonder chromatiek. Harmonisch gezien is zo’n koor in staat om drieklanken te zingen, maar moeilijkere samenklanken leveren een probleem. Wat betreft ritmes zal een enkele syncope wel gaan, maar meerdere syncopen achter elkaar zullen lastig worden. Zo’n koor heeft behoefte aan instrumentale ondersteuning.

Aan de andere kant van het spectrum zit een koor of vocal group van niveau V. Hierin zitten professionele zangers die uitstekend van blad kunnen lezen, waarvan elke zanger moeiteloos een partij kan dragen, en waarbij elk denkbare interval gezongen kan worden.

Niveau III

Hoe ziet een koor eruit in het midden van de schaal, een koor van niveau III? Zo’n koor kan vijf- en zesstemmig zingen, en kan niet-homofone partijen aan. Zo’n koor zingt graag close harmony, dus nauwe liggingen met secundes die tegen elkaar aan liggen. Chromatiek zal voor zulke zangers geen groot probleem leveren, zolang de chromatiek ingebed is in herkenbare harmonieën. Wat betreft ritmiek, zullen syncopen weinig problemen leveren. Als de partijen ritmisch onafhankelijk van elkaar zijn, zal dit wel de nodige studie vergen om het ‘onder elkaar te houden’. Deze zangers weten dat ze met z’n allen moeten proberen niet te zakken, maar het lukt niet altijd dat te vermijden. Dit koor zal geliefd zijn op festivals, en daar zelfs in de prijzen kunnen vallen.

Niveau’s II en IV

De overgebleven twee niveau’s kan je tussen de andere plaatsen. Een koor van niveau II kan vierstemmig zingen, en komt het best tot z’n recht in homofone arrangementen. Chromatiek kost moeite, maar is mogelijk. Lastige ritmische passages met syncopen krijgen de zangers moeilijk onder de knie. Zo’n koor kan vierklanken zingen, zolang ze een heldere harmonische functie hebben. Een koor van niveau IV bestaat uit de meest gevorderde amateur-zangers. De bassen houden moeiteloos een baslijn overeind, ook al staat die lijn los van alle andere stemmen. Alle stemmen blijven ook in de hoogste noten goed intoneren. Deze zangers durven alles aan, maar de zangers zijn solistisch niet altijd even sterk.

Overzicht

Niveau Zangers Bezetting Melodisch Harmonisch Ritmisch
I Onervaren zangers Twee- of
driestemmig
Geen chromatiek Drieklanken Homofoon
II Zangers met enige
ervaring
Vierstemmig Beetje chromatiek Vierklanken Vooral homofoon
III Ervaren zangers Vijfstemmig Chromatiek Vijfklanken,
close harmony
Ook niet-
homofoon
IV De beste amateur-
zangers
Zesstemmig Lastige sprongen Zesklanken Complexe ritmiek
V Professionals Eventueel
solistisch
Overmatige en
verminderde intervallen
Alles Alles