Als je wilt leren arrangeren, moet je veel oefenen in het schrijven van harmonieën. Bij de arrangeercursus van Balk valt op dat het uitschrijven van akkoorden over vier balken voor veel arrangeurs toch nog lastig is. Om dat te trainen heb ik een aantal doelgerichte oefeningen gemaakt. Als eerste volgt hier de oefening voor het schrijven van drieklanken. (Binnenkort komen er vergelijkbare oefeningen voor vier- en vijfklanken.)
De oefening ziet er als volgt uit:
Je ziet hier vier balken voor koor (sopraan, alt, tenor en bas) en daaronder twee balken voor de piano. Het is de bedoeling dat je van elk akkoord vier verschillende liggingen noteert. Als voorbeeld staat er bij het G-akkoord al twee liggingen aangegeven en in de maat daarna één ligging. Je zou dus als volgt verder kunnen gaan:
Hier zijn de opgaven als pdf. En hier zijn mogelijke uitwerkingen. Daarin staan natuurlijk maar een paar liggingen van de talloze die er zijn. Maar misschien kun je toch aan de hand van de uitwerkingen de opdracht nakijken en wellicht kom je op nieuwe ideeën voor liggingen.
De spelregels voor de opdracht zijn als volgt:
- Doe de oefeningen aan de piano, zodat je hoort wat het karakter is van de verschillende liggingen.
- De sopraan en de tenor moeten liggen tussen c en g, de alt en bas tussen f en c. Dat wil zeggen, de bas niet onder een lage F.
- Geen stemkruisingen. Zorg er dus bijvoorbeeld voor dat de alt nooit onder de tenor ligt.
- De laagste toon die klinkt moet de grondtoon van het akkoord zijn. Als je dat niet doet, heb je te maken met een slash-akkoord, oftewel een akkoord waarbij er achter de schuine streep een afwijkende basnoot aangegeven is. En dan gaat het dus om een ander akkoord.
- Bij voorkeur de bovenste drie stemmen dicht bij elkaar, dat wil zeggen in een nauwe ligging. (Wijde liggingen geven een klassieke klank, die niet zo past in de lichte muziek.)
- Het is de bedoeling dat je in de pianopartij dezelfde ligging als voor het koor noteert.
Ga niet gelijk door naar de uitwerkingen! Je leert pas echt schrijven door het zelf te doen.