Het studeren van noten in een koor is meestal niet zo boeiend. Als de zangers niet van blad kunnen lezen, moeten alle partijen los worden aangereikt, en dat duurt vaak lang. Veel dirigenten studeren passages als volgt in. Eerst zingen de sopranen de sopraan-partij en wachten de andere zangers. Dan zijn de alten aan de beurt, en daarna de tenoren en de bassen. Tenslotte zingen alle stemmen samen.
Deze manier van noten studeren maakt een repetitie saai. Toch zijn er vele manieren om dit proces boeiender te maken voor de zangers. Hieronder staan wat suggesties.
Laat alle stemmen meezingen
Als je met een koor een partij instudeert, vraag dan aan alle koorleden om de partij die wordt ingestudeerd mee te zingen. Stel dat de noten van de alt worden ingestudeerd. Laat de sopranen, tenoren en bassen dan gewoon meezingen. Ja maar – wordt er dan tegengeworpen – de anderen hoeven deze partij toch niet in te studeren? Dat is waar, maar er is nog veel meer te leren dan alleen de noten! De zangers oefenen op dat moment immers het van blad zingen. En daarnaast leren ze om gezamenlijk mooi te kleuren.
Het meezingen met andere partijen is niet altijd even gemakkelijk voor de zangers. Het kan lastig zijn vanwege de ligging van de partijen. Voor alten ligt bijvoorbeeld een sopraanpartij snel te hoog en voor tenoren ligt een baspartij snel te laag. De zangers mogen dus meezingen in een ander octaaf, en ze mogen zelfs binnen een lijn te wisselen van octaaf.
Een ander nadeel kan zijn dat de zangers door het meezingen van andere partijen in verwarring raken en hun eigen partij vergeten. In de praktijk loopt het echter niet zo’n vaart. Je lost dat op door tussendoor de eigen partijen kort te herhalen.
Studeer korte passages in
Een andere techniek om verveling te voorkomen, is om telkens korte fragmenten in te studeren. De zangers maken dan weinig fouten en je kunt snel wisselen tussen de verschillende stemgroepen. Op die manier blijven de zangers geboeid.
Tweestemmige combinaties
Wacht niet met het meerstemmige zingen tot alle stemmen zijn ingestudeerd, maar combineer zo snel mogelijk in tweetallen. Maak bijvoorbeeld tweetallen die tertsen zingen of sexten, want die klinken logisch.
Stel dat we het volgende fragment instuderen:
De vrouwenstemmen zijn goed combineerbaar en de twee mannenstemmen ook. Combineer dus na het instuderen van sopraan en alt deze stemmen meteen. Studeer vervolgens de mannenstemmen, en combineer die stemmen. Voordat er vierstemmig wordt gezongen, is er nog de mogelijkheid om andere tweestemmige combinaties te maken. In dit geval is het onverstandig om sopraan en tenor te combineren vanwege de dissonant a1-bes. Combineer dus de sopraan met bas, en alt met tenor. Daarna wordt het tijd om vierstemmig te gaan zingen. Samenvattend:
S
A
S+A
T
B
T+B
S+B
A+T
S+A+T+B
Laat meerstemmig zingen en zing één partij mee
Stel dat één van de stemmen in het koor – bijvoorbeeld de tenor – nog moeite heeft met de partij, terwijl de andere stemmen de noten kennen. Op dat moment kan je de tenor los laten zingen en de overige stemmen laten wachten. Maar efficiënter en leuker is het om de andere stemmen zachtjes mee te laten neuriën. Op die manier blijven alle zangers actief, terwijl je toch extra aandacht kunt geven aan de tenor.