Jaren geleden heb ik een lettertype ontworpen waarmee je eenvoudig fraaie akkoordsymbolen kunt creëren. In de afgelopen weken heb ik daarvan een serif-versie gemaakt. In de onderstaande afbeeldingen kun je zien wat de mogelijkheden zijn.
Een handige manier om de verschillende intervallen te leren treffen, is aan de hand van bestaande liedjes. Een bekend voorbeeld is Berend Botje, dat je helpt bij de stijgende grote sext. Als je je solfège nog moet ontwikkelen, is het handig om voor elk interval een trucje te kennen.
Sommige muzikanten schrijven in akkoordsymbolen de toevoegingen die na de eerste toevoeging komen tussen haakjes. Ze schrijven dus G7(>9)
in plaats van G7>9
en D7(<9<5)
in plaats van D7<9<5
. Deze notatiewijze kun je zien in The New Real Book. Hier is een voorbeeld, een fragment van Take the A train.
De meeste muzikanten noteren een mineurakkoord met een m. Ze schrijven dus DM
en GM7
. Maar sommige muzikanten gebruiken in plaats daarvan min. En in sommige boeken – zoals in de veelgebruikte New Real Book – wordt mi gebruikt.
Het is interessant om te weten hoe de voorkeuren voor het noteren van mineurakkoorden zijn verdeeld. Om daar achter te komen, heb ik een klein Google-onderzoekje gedaan.
Neem het akkoord met de volgende tonen: c - e - g - bes - es. (Je komt deze samenklank ook tegen met een dis in plaats van een es.) Hoe noteer je die samenklank in akkoordsymbolen? In de VS schrijven de meeste muzikanten C7>9
. In Nederland schrijft men veelal C7<10
. En het schijnt dat die laatste schrijfwijze in de vroege jaren van de jazz ook in de VS gebruikt werd.
Hoe kunnen we kiezen tussen deze twee mogelijkheden? Er is voor zowel C7>9
als C7<10
iets te zeggen.
Toen ik achttien was en net piano leerde spelen, kreeg ik advies van mijn enigszins excentrieke oom, die een fanatiek amateurmusicus was. Hij zei me dat ik mineurakkoorden moest schrijven met kleine letters. Ik was onder de indruk van zijn persoonlijkheid en ik volgde zijn advies op. Deze manier van noteren is zeker geen rare gedachte. Het komt overeen met de manier waarop majeur- en mineur- toonsoorten worden genoteerd in de klassieke muziek (met name in sommige Europese landen). Bijvoorbeeld, een vioolconcert staat dan in D-majeur of in d-mineur. En in analyses in trappen wordt deze manier van noteren ook vaak gebruikt.
De sus4 is een alteratie, waarbij de terts een secunde omhoog is gegaan naar de kwart. Bijvoorbeeld, in Csus4
is de terts e verhoogd naar f. In de klassieke harmonieleer hoort deze toon omlaag op te lossen naar de terts. En in jazz en pop zal dat ook ook vaak gebeuren. (Hoewel in sommige stijlen de sus4
niet hoeft op te lossen.)
Als docent arrangeren kom ik regelmatig studenten tegen die beweren dat een bepaalde manier van akkoorden noteren fout is. Blijkbaar hebben ze één methode van noteren aangereikt gekregen en denken ze dat die de enige juiste is. Dat is erg jammer. Ze hadden moeten leren dat verschillende musici akkoordsymbolen op verschillen manieren gebruiken.
Een goede manier om dat te illustreren is om een aantal bekende boeken met akkoordenschema’s naast elkaar te leggen. Laten we The Real Book en The New Real Book eens vergelijken, twee zeer bekende collecties, gebruikt door eindeloos veel muzikanten.
Als je in de jazz-muziek een akkoord met een none schrijft, impliceert die een septiem. In C9
bijvoorbeeld zit naast de none een septiem. Deze afspraak bespaart tijd bij het schrijven en lezen van akkoorden, want in de jazz speel je nu eenmaal een negen bijna altijd in combinatie met een zeven. Mocht het ooit nodig zijn om een akkoord te schrijven met een negen, maar zonder een zeven, dan noteer je write Cadd9
. Het bovenstaande wordt onderwezen op conservatoria over de hele wereld en deze kennis vindt je ook in boeken en op Wikipedia.
Je zou dus verwachten dat iedereen het eens is over deze manier van noteren. Maar dat is toch niet zo.
In de klassieke contrapunt is het verboden om stemmen te laten bewegen in parallelle kwinten. In hoeverre geldt die regel ook in de lichte muziek? Om hier achter te komen is het waardevol om concrete voorbeelden te onderzoeken. Daarvoor staat in dit bericht een aantal bekende stukjes muziek waarin kwintparallelen voorkomen.
