2  Slagtechniek

Zojuist is mijn nieuwe boek verschenen: Slagtechniek voor koordirigenten. Op de achterflap staat: “Dirigeren is meer dan de maat slaan, maar als je niet weet hoe je de maat moet slaan, is het de vraag of je ooit aan dirigeren toekomt. Slagtechniek voor koordirigenten begint bij de basis en verwerkt de theorie in praktische oefeningen. Ook voor wie al langer voor een koor staat, is het een inspirerend en leerzaam boek. De zorgvuldig vormgegeven slagfiguren zijn glashelder en stimuleren om een persoonlijke slagtechniek te ontwikkelen. Als de drie- en vierslag, onregelmatige maatsoorten en maatwisselingen geen geheimen meer kennen, het lukt om heldere inzetten te geven, en de linkerhand weet wat de rechterhand doet, ontstaat er ruimte voor andere vragen: Wat is de truc om het koor niet harder te laten zingen als het tempo omhooggaat? Waar laat je je linkerhand als hij even niks te doen heeft? Hoe maak je contact met een grote groep zangers? En moet je eigenlijk wel altijd dirigeren?”

Voor dirigenten heb ik wat speciaals gemaakt. Iets leuks en leerzaams voor aan de muur: een poster met de belangrijkste slagfiguren. De bewegingen die je maakt bij de verschillende maatsoorten heb ik zo mooi mogelijk uitgewerkt. De poster is lekker groot, op A1. Leuk voor in je werkkamer, of voor in het lokaal op middelbare school, muziekschool of conservatorium. Binnenkort verkrijgbaar via mijn website.

Het is al weer een tijdje geleden dat ik bezig was met het tekenen van slagfiguren. In eerdere berichten liet ik mijn versie van de drie- en vierslag zien. Hier zijn een paar nieuwe figuren.

Vorige week liet ik een eerste versie zien van een animatie voor slagfiguren. Inmiddels is de applicatie flink uitgebreid. De nieuwe animatie vind je hier.

Je kunt nu instellen:
– de richting van de beweging: rechts- of linkshandig
– verschillende maatsoorten: twee-, drie- of vierdelig
– de vorm van het onderste gedeelte van de ‘anker’-beweging: een cirkelboog, een rechte lijn of een tussenvorm

Het aanleren van een goede slagbeweging is niet gemakkelijk. Bij de opleidingen die ik doceer heb ik dat vaak gemerkt. In de boeken over slagtechniek staan vaak plaatjes van slagfiguren. Die afbeeldingen helpen om te weten in welke richtingen je moet bewegen. Maar die figuren geven niet weer hoe de bewegingen in de tijd verlopen, oftewel de snelheid waarmee de hand beweegt. Om de slagfiguren te leren blijft er dan niets anders over dan goed te kijken naar dirigenten om je heen.

Vaak dacht ik: zou het niet leerzaam zijn als de computer de slagbewegingen voor kon doen? Dan kun je de bewegingen op het scherm in alle rust bestuderen en nabootsen.

In de close harmony heeft de dirigent een ietwat vreemde positie. Het klassieke beeld dat we hebben van een dirigent is dat van een zwetende man met woest haar die op bijna magische wijze zijn visie op de muziek openbaart aan de muzikanten. In de lichte muziek kan het niet anders, dan dat je als dirigent een minder centrale rol speelt.

Neem allereerst het tempo. In bijna alle klassieke muziek is er een flexibel tempo. De dirigent is de centrale persoon die dat tempo aangeeft. Nummers uit de lichte muziek echter hebben bijna altijd een vast tempo. Typerend is dat een drummer goed wordt gevonden als hij (of zij) het tempo strak weet te houden.