8  Arrangeren

Voor het schrijven van een vijfklank heb je niet altijd vijf stemmen nodig. In zo’n akkoord kun je de kwint vaak weglaten. In deze oefening ga je dus complexe harmonieën schrijven voor SATB:

Een slash-akkoord is een harmonie waarbij er onderin een andere toon dan de grondtoon klinkt. Vaak is het de terts die onderin klinkt. Maar soms is het ook de kwint, de septiem of de none. De toon die onderin klinkt staat achter de schuine streep.

In de oefening zijn akkoorden gegeven en het is de bedoeling dat je van elk daarvan vier zingbare liggingen schrijft. Als voorbeeld zijn er al enkele liggingen ingevuld:

Na de drie- en de vierklanken, zijn hier schrijfoefeningen voor vijfklanken.

In deze opdracht ga je harmonieën noteren over vijf balken (drie vrouwen- en twee mannenstemmen):

In het vorige bericht stonden oefeningen voor het schrijven van drieklanken. Hier zijn vergelijkbare opgaven voor vierklanken. In de oefening schrijf je harmonieën uit over vier balken en daaronder noteer je dezelfde ligging voor piano:

Als je wilt leren arrangeren, moet je veel oefenen in het schrijven van harmonieën. Bij de arrangeercursus van Balk valt op dat het uitschrijven van akkoorden over vier balken voor veel arrangeurs toch nog lastig is. Om dat te trainen heb ik een aantal doelgerichte oefeningen gemaakt. Als eerste volgt hier de oefening voor het schrijven van drieklanken. (Binnenkort komen er vergelijkbare oefeningen voor vier- en vijfklanken.)

Hier is deel twee van de oefeningen waarin je moet kiezen of je een noot met een kruis of een mol noteert.

De opdracht ziet er als volgt uit. Wijs steeds aan of de linker- of rechterversie de voorkeur heeft:

Als je noten schrijft die niet in de toonladder zitten, moet je kiezen of je een kruis of een mol gebruikt. In de meeste gevallen is slechts één van beide correct. Je kunt de noot vaak afleiden van het akkoord dat er klinkt. In deze oefening ga je de juiste variant kiezen.

De opdracht ziet er als volgt uit. Wijs steeds aan of de linker- of rechterversie de voorkeur heeft:

In de arrangeeroefeningen eerder op dit blog waren de akkoorden gegeven en kon je erop vertrouwen dat de harmonieën in orde waren. Maar in de praktijk blijkt vaak dat de akkoorden die je tegenkomt in boeken of op het internet onbetrouwbaar zijn. Met name in de toevoegingen die je in de harmonieën kunt schrijven heb je als arrangeur veel ruimte.

In deze oefening ga je zelf bedenken welke toevoegingen je schrijft. In de opdracht zijn de basisakkoorden gegeven, maar er staan nergens septiemen of nonen en dergelijke. Bij het arrangeren moet je vaak zelf bedenken welke toevoegingen je in de harmonieën schrijft. Maar het nummer, ‘What a wonderful world’, vraagt om jazzy harmonieën, dus om toevoegingen. In de opdracht is de melodie gegeven, en het is de bedoeling dat je een homofone uitwerking maakt voor SATB.

In het vorige bericht stond een arrangeeroefening voor homofone akkoorden. Nu een vergelijkbare vierstemmige oefening. In dit geval ga je een gedeelte van Here, there and everywhere van The Beatles arrangeren.

De melodie en de harmonieën zijn gegeven. Het is de opdracht om de onderste drie stemmen, de alt, tenor en bas, in te vullen.