Uitgeverijen hebben richtlijnen voor de vormgeving van bladmuziek. Je zou verwachten dat men name de grote uitgeverijen hun best doen om een verzorgde lay-out te bedenken. Maar toch ziet de bladmuziek van een aantal gerenommeerde uitgeverijen er in mijn ogen matig uit. In dit bericht kijken we naar bladmuziek van twee grote publishers.
Sommige muzikanten schrijven in akkoordsymbolen de toevoegingen die na de eerste toevoeging komen tussen haakjes. Ze schrijven dus G7(>9)
in plaats van G7>9
en D7(<9<5)
in plaats van D7<9<5
. Deze notatiewijze kun je zien in The New Real Book. Hier is een voorbeeld, een fragment van Take the A train.
In de klassieke contrapunt is het verboden om stemmen te laten bewegen in parallelle kwinten. In hoeverre geldt die regel ook in de lichte muziek? Om hier achter te komen is het waardevol om concrete voorbeelden te onderzoeken. Daarvoor staat in dit bericht een aantal bekende stukjes muziek waarin kwintparallelen voorkomen.
Onlangs had ik een workshop arrangeren en daar hebben we gewerkt aan het schrijven van homofone tussenstemmen. Uitgangspunt was het refrein van Killing me softly. De melodie en de basstem had ik uitgeschreven voor de sopraan en bas, en de opdracht was om de alt en de tenor in te vullen:
Als je begint met een arrangement voor koor staat wat mij betreft de toonsoort nog niet vast. Meestal kijk je eerst welke stemgroep de melodie gaat zingen en aan de hand daarvan bepaal je de hoogte van de melodie en daarmee de toonsoort van het arrangement. Klassieke musici staan vaak verbaasd over deze volgorde van werken. Zij ervaren de toonsoort van het stuk als een vast gegeven, als een bewuste keus van de originele artiest. En zij durven daarvan nauwelijks af te wijken.
De basis van het arrangeren is het schrijven van homofone akkoorden. Homofoon wil zeggen dat alle stemmen dezelfde ritmes en dezelfde tekst zingen. In deze oefening ga je eenvoudige vierstemmige akkoorden schrijven voor het nummer Eternal flame van The Bangles. In de opdracht zijn de melodie en de harmonieën al gegeven. Als voorbeeld is een maat van de bas al ingevuld.
Een goede oefening voor het leren arrangeren is het schrijven van blokakkoorden (ook wel lintharmonisatie genoemd). We gaan uit van het nummer All of me. In de partituur zijn de melodie, de baslijn en de akkoorden al gegeven. Het is de bedoeling dat je de drie onderste stemmen van de blokakkoorden (sopraan 2, alt en tenor) schrijft. Als je meer informatie over blokakkoorden wilt hebben kun je terecht op het bericht dat ik daarover eerder plaatste.
Hier is een arrangeeroefening voor het leren schrijven van harmonieën. Het gaat om een gedeelte van een arrangement van de bekende jazz standard Ain’t misbehavin’. In de opdracht is de melodie al uitgeschreven. Daarnaast zijn de harmonieën gegeven en is er al een baslijn genoteerd. Het is de bedoeling dat in het vijfstemmige arrrangement de vier bovenstemmen homofoon worden, dat wil zeggen dat ze dezelfde ritmes en dezelfde tekst hebben. De opdracht is om de drie tussenstemmen (sopraan 2, alt en tenor) in te vullen.
De trappen ii–v–i kun je uitvoeren met verschillende toevoegingen. Zowel in trap ii en v is het logisch om een septiem te nemen, zodat ze een dwingende oplossing hebben naar het volgende akkoord. In trap I klinkt bijvoorbeeld een majeur septiem of een zes goed.
In de oefeningen in het vorige bericht schreef je deze trappen:
M7– V
7– I
^
Nu nemen we bij de vijfde trap ook een none en bij de eerste trap een zes in plaats van een majeur septiem. Je gaat in deze oefeningen dus deze trappen schrijven:
M7– V
79– I
6
In de voorgaande berichten stonden oefeningen voor het schrijven van liggingen. Een volgende stap in het leren arrangeren is het schrijven van verbindingen tussen harmonieën. Hier is een eerste oefening daarvoor. Je gaat de opeenvolging van de trappen II–V–I schrijven. Dit is een harmonische gang die enorm veel wordt gebruikt in de jazz.
Je schrijft vierstemmige akkoorden voor SATB. Maak van elke akkoordopeenvolging vier versies. Als voorbeeld is er één verbinding voorgedaan:
