Afgelopen weekend heb ik eindelijk mijn nieuwste gadget in de praktijk kunnen gebruiken. Het is een stiftenhouder waarmee je notenbalken kunt trekken op een whiteboard (of op een flipover). Aan zoiets heb ik behoefte, als ik lesgeef in een lokaal waar er geen notenbalken op het bord staan. Ik noem het ding een whiteboardnotenbalkenlijnentrekkerstiftenhouder. Ik heb hem ontworpen met een 3d-tekenprogramma en laten printen bij een bedrijfje.
Vocal percussion is het imiteren van drums en percussie met de stem. Deze techniek werd in de jaren tachtig ontwikkeld in de hiphop. In die muziekstijl wordt het beatbox genoemd. In de wereld van de vocal groups noemt men het vocal percussion.
Af en toe wordt me op het conservatorium gevraagd welke instellingen ik gebruik bij het vormgeven van mijn arrangementen. In de afgelopen twintig jaar heb ik stapje voor stapje ontwikkeld hoe ik mijn stukken eruit wil hebben zien. Met alle plezier leg ik uit welke keuze ik maak.
In de lessen ensembleleiding die ik geef aan het conservatorium van Amsterdam werd gevraagd naar de uitspraak van het Latijn in koormuziek. Dat is niet helemaal mijn terrein. Maar uitgaande van diverse bronnen heb ik toch even een overzichtje gemaakt.
Als we met ons lichtemuziek-koor de hele tijd Engelstalige nummers zingen, moeten we wel proberen het Engels mooi uit te spreken. Dat blijkt voor veel Nederlanders nog niet zo eenvoudig. In dit bericht kijken we naar twee aspecten van het Engels, waarmee je de uitspraak van je koor kunt verbeteren.
Zojuist is mijn nieuwe boek verschenen: Slagtechniek voor koordirigenten. Op de achterflap staat: “Dirigeren is meer dan de maat slaan, maar als je niet weet hoe je de maat moet slaan, is het de vraag of je ooit aan dirigeren toekomt. Slagtechniek voor koordirigenten begint bij de basis en verwerkt de theorie in praktische oefeningen. Ook voor wie al langer voor een koor staat, is het een inspirerend en leerzaam boek. De zorgvuldig vormgegeven slagfiguren zijn glashelder en stimuleren om een persoonlijke slagtechniek te ontwikkelen. Als de drie- en vierslag, onregelmatige maatsoorten en maatwisselingen geen geheimen meer kennen, het lukt om heldere inzetten te geven, en de linkerhand weet wat de rechterhand doet, ontstaat er ruimte voor andere vragen: Wat is de truc om het koor niet harder te laten zingen als het tempo omhooggaat? Waar laat je je linkerhand als hij even niks te doen heeft? Hoe maak je contact met een grote groep zangers? En moet je eigenlijk wel altijd dirigeren?”
Je hoort regelmatig zangers en dirigenten beweren dat een grote terts laag moet worden geïntoneerd. Die redenatie gaat als volgt. De moderne instrumenten die we gebruiken zijn gelijkzwevend gestemd. In dat systeem klinkt een grote terts hoger dan de reine grote terts die volgt uit de boventonenreeks. Een mooie reine grote terts klinkt dus lager dan de gelijkzwevende terts en dus moeten we grote tertsen laag intoneren. Volgens dezelfde redenatie zouden we kleine tertsen hoog moeten intoneren.
De arrangementen die bij uitgeverijen verkrijgbaar zijn gaan veelal uit van een ideale koorbezetting; ze zijn geschreven voor SATB of voor SSATTB, waarbij de stemmen een flinke omvang hebben. De koorpraktijk is vaak ingewikkelder: we hebben relatief weinig mannen, of de sopranen hebben moeite met hoge noten, of de bassen zijn eigenlijk meer baritons. Als dirigent kan je ervoor kiezen om het klassieke ideaal te blijven nastreven. Maar je kunt er ook voor kiezen om de muziek aan te passen aan de realiteit van je koor. Hieronder bekijken we verschillende manieren om arrangementen naar je hand te zetten.
Lang geleden leerde ik de canon Als de zwaan zingt, zeer geschikt om mee in te zingen. Geïnspireerd op die canon, heb ik een inzingoefening gemaakt die je op meer dan één manier kunt gebruiken.
Een handige manier om de verschillende intervallen te leren treffen, is aan de hand van bestaande liedjes. Een bekend voorbeeld is Berend Botje, dat je helpt bij de stijgende grote sext. Als je je solfège nog moet ontwikkelen, is het handig om voor elk interval een trucje te kennen.