De basis van het arrangeren is het schrijven van homofone akkoorden. Homofoon wil zeggen dat alle stemmen dezelfde ritmes en dezelfde tekst zingen. In deze oefening ga je eenvoudige vierstemmige akkoorden schrijven voor het nummer Eternal flame van The Bangles. In de opdracht zijn de melodie en de harmonieën al gegeven. Als voorbeeld is een maat van de bas al ingevuld.
Een goede oefening voor het leren arrangeren is het schrijven van blokakkoorden (ook wel lintharmonisatie genoemd). We gaan uit van het nummer All of me. In de partituur zijn de melodie, de baslijn en de akkoorden al gegeven. Het is de bedoeling dat je de drie onderste stemmen van de blokakkoorden (sopraan 2, alt en tenor) schrijft. Als je meer informatie over blokakkoorden wilt hebben kun je terecht op het bericht dat ik daarover eerder plaatste.
Hier is een arrangeeroefening voor het leren schrijven van harmonieën. Het gaat om een gedeelte van een arrangement van de bekende jazz standard Ain’t misbehavin’. In de opdracht is de melodie al uitgeschreven. Daarnaast zijn de harmonieën gegeven en is er al een baslijn genoteerd. Het is de bedoeling dat in het vijfstemmige arrrangement de vier bovenstemmen homofoon worden, dat wil zeggen dat ze dezelfde ritmes en dezelfde tekst hebben. De opdracht is om de drie tussenstemmen (sopraan 2, alt en tenor) in te vullen.
De trappen ii–v–i kun je uitvoeren met verschillende toevoegingen. Zowel in trap ii en v is het logisch om een septiem te nemen, zodat ze een dwingende oplossing hebben naar het volgende akkoord. In trap I klinkt bijvoorbeeld een majeur septiem of een zes goed.
In de oefeningen in het vorige bericht schreef je deze trappen:
M7– V
7– I
^
Nu nemen we bij de vijfde trap ook een none en bij de eerste trap een zes in plaats van een majeur septiem. Je gaat in deze oefeningen dus deze trappen schrijven:
M7– V
79– I
6
In de voorgaande berichten stonden oefeningen voor het schrijven van liggingen. Een volgende stap in het leren arrangeren is het schrijven van verbindingen tussen harmonieën. Hier is een eerste oefening daarvoor. Je gaat de opeenvolging van de trappen II–V–I schrijven. Dit is een harmonische gang die enorm veel wordt gebruikt in de jazz.
Je schrijft vierstemmige akkoorden voor SATB. Maak van elke akkoordopeenvolging vier versies. Als voorbeeld is er één verbinding voorgedaan:
Voor het schrijven van een vijfklank heb je niet altijd vijf stemmen nodig. In zo’n akkoord kun je de kwint vaak weglaten. In deze oefening ga je dus complexe harmonieën schrijven voor SATB:
Een slash-akkoord is een harmonie waarbij er onderin een andere toon dan de grondtoon klinkt. Vaak is het de terts die onderin klinkt. Maar soms is het ook de kwint, de septiem of de none. De toon die onderin klinkt staat achter de schuine streep.
In de oefening zijn akkoorden gegeven en het is de bedoeling dat je van elk daarvan vier zingbare liggingen schrijft. Als voorbeeld zijn er al enkele liggingen ingevuld:
Na de drie- en de vierklanken, zijn hier schrijfoefeningen voor vijfklanken.
In deze opdracht ga je harmonieën noteren over vijf balken (drie vrouwen- en twee mannenstemmen):
In het vorige bericht stonden oefeningen voor het schrijven van drieklanken. Hier zijn vergelijkbare opgaven voor vierklanken. In de oefening schrijf je harmonieën uit over vier balken en daaronder noteer je dezelfde ligging voor piano:
Als je wilt leren arrangeren, moet je veel oefenen in het schrijven van harmonieën. Bij de arrangeercursus van Balk valt op dat het uitschrijven van akkoorden over vier balken voor veel arrangeurs toch nog lastig is. Om dat te trainen heb ik een aantal doelgerichte oefeningen gemaakt. Als eerste volgt hier de oefening voor het schrijven van drieklanken. (Binnenkort komen er vergelijkbare oefeningen voor vier- en vijfklanken.)
